شریعت ناب

سلام به دوست

نگاه تطبیقی ارزش گزاری به دختر از نظر اسلام و آیین یهودیت و مسیحیت

-1 ننگ دختردار شدن[1]

در حقیقت اختلاف نظر میان نگرش انجیل و قرآن به جنس مؤنث، بلافاصله پس از تولد آغاز می­شود. برای مثال، انجیل اشاره می­کند که Aمدت مراسم غسل مادر از ناپاکی هنگام تولد دختر دو برابر تولد پسر است[2]@. کتاب مقدس به صراحت می­گوید: Aتولد فرزند دختر ضرر و زیان است[3]@. و در برابر چنین اظهار نظر تکان­دهنده­ای، پسرها به طور ویژه تحسین و ستایش می­شوند: Aمردی که پسرش را تربیت می­کند، کانون حسادت دشمنش قرار می­گیرد[4]@.

خاخام­های یهودی زاد و لد با هدف ازدیاد نژاد یهود را بر مردانشان الزام کرده­اند. در همان زمان، آنان تمایل آشکار خود را به فرزندان ذکور پنهان نمی­کردند. برای آنان داشتن فرزند پسر بیمار، بهتر از فرزند دختر بود. Aاگر دخترت خود رأی و یک­دنده است، کاملاً مراقبش باش تا مورد تمسخر دشمنانت واقع نشوی، انگشت نمای شهر نباشی، نُقل هر مجلس نگردی و آبروی تو را نبرد[5]@.

این طرز فکر شباهت بسیاری به رفتار اعراب بت­پرستان با دخترانشان دارد که پیش از ظهور اسلام به مثابه خاستگاه ننگ و بی­آبرویی به آن­ها می­نگریستند و زنده به گورشان می­کردند.

قرآن این عمل زشت و شنیع را به شدت محکوم می­کند. که برای اختصار و جلوگیری از تکرار مطلب می­توان به آیات 58و59 سوره مبارکه نحل،8 و 9 سوره مبارکه تکویر و همچنین کریمه 17 زخرف می­توان اشاره کرد.

2-2 میراث حوا

تصویر حوا به منزله اغوا کننده آدم علیه السلام در انجیل تأثیر بسیار منفی­ای بر جایگاه زنان در سرتاسر آیین یهودی - مسیحی گذاشته است. آنان معتقدند همه زنان از مادرشان حوای انجیل، گناه و مکر و نیرنگ را ارث برده­اند. در نتیجه، تمام آنان غیر قابل اعتماد و به لحاظ اخلاقی پست و بدذاتند. حیض، حاملگی، تولد فرزند به منزله مجازاتی عادلانه و عذابی برای گناه ابدی جنس نفرین شده مؤنث در نظر گرفته شد.

ربّی­های[6] یهود نه نفرین و بلا و مرگ را برای زنان تعیین کرد: Aتحمل خون حیض، خون بکارت، تحمل بارداری، تحمل زایمان، مسئولیت بزرگ کردن فرزندان، موهایش باید پوشیه باشد همانند کسی که عزادار است، گوشش را باید همانند غلام دائمی و حلقه به گوش یا کنیزکی که مطیع امر اربابش می­باشد سوراخ کند، او نباید شاهد گرفته شود، و در پایان آخرین بلا و مصیبت وی مرگ است[7]@.

تا امروز یهودیان سنتی (درست آیین) در نیایش صبحگاهی هر روز خود چنین می­خوانده­اند: Aسپاس خداوند جهانیان را که ما را زن نیافرید@. در طرف مقابل، زنان هر صبحگاهان، خدا را شکر می­کنند که Aما را با خواست و ارداه خود آفرید[8]@

دیدگاه اسلام درباره زنان کاملاً با دیدگاه یهود و مسیحیت متفاوت است. قرآن در سوره مبارکه نحل کریمه 97 می­فرماید: Cمَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ B.

همچنین در سوره­هایی نظیر احزاب کریمه35، توبه کریمه71، آل عمران آیه195 و غافر آیه40 بر این امر تأکید می­کند.

2-3 تعلیم و تربیت

نگرش این مذاهب نسبت به دختر و زنی که قصد دارد مذهبش را یاد بگیرد را بیان می­کنیم. بنا بر تعالیم تلمود Aزنان از مطالعه و فراگیری تورات معاف­اند@. برخی خاخام­های یهود قاطعانه اعلان می­کنند که Aبهتر است کلمات تورات به آتش داده شود تا به زنان و آن کس که به دخترش تورات بیاموزد مانند آن است که به او حرف­های رکیک و مستهجن می­آموزد[9]@.

نگرش پولس مقدس در عهد جدید روشن­تر از تورات نیست. Aدر همه تجمع­های قدیسان در کلیسا، زنان باید ساکت باشند و نباید سخن بگویند، بلکه باید مطیع قانون باشند. اگر آنان می­خواهند درباره موضوعی پرسش کنند، باید از همسران خود در خانه بپرسند؛ زیرا سخن گفتن زن در کلیسا ننگین و شرم­آور است[10]@.

از دیدگاه قرآن، یک زن حق گفت و گو و مجادله حتی با پیامبر صل الله علیه وآله اسلام را دارد و هیچ کس حق ندارد مانع او شود[11]. چرا در حدیث، دعوت صریح زن و مرد به علم آموزی با عبارت Aطلب العلم فریضة علی کل مسلم و مسلمة@[12] و این که پیامبر اکرم صل الله علیه وآله مهریه یک زن را تعلیم قرآن قرار دادند[13].

2-4 ناپاکی زنان و دختران حائض

قوانین و مقررات یهود درباره زنان حائض بسیار محدود کننده است. عهد عتیق هر زن حائضی را ناپاک می­داند، که ناپاکی­اش دیگران را نیز آلوده می­کند؛ به طوری که او به هر کس یا چیزی که دست می­زند دست کم برای یک روز ناپاک می­شود: Aوقتی زنی قاعدگی منظمی دارد، ناپاکی ماهانه­اش هفت روز طول می­کشد و هر کس را که او لمس کند تا شب نجس خواهد بود. در این دوره بر روی هر چیزی که بخوابد نجس خواهد بود و بر هر چیزی که بنشیند نجس خواهد بود. هر که بستر او را لمس کند، باید لباس­ها و رختخوابش را بشوید و با آب غسل کند و تا شب نجس خواهد بود. هر کس چیزی را که بر آن نشسته لمس کند، باید لباس­هایش را بشوید و با آب غسل کند و تا شب نجس خواهد بود. اگر او در بستر باشد یا بر هر چیزی که نشسته باشد، چنانچه کسی آن را لمس کند تا شب نجس خواهد بود[14]@.

تلمود زن حائض را حتی بدون تماس فیزیکی شوم و مرگبار می­داند: Aخاخام­های ما تعلیم داده­اند که اگر یک زن حائض از بین دو مرد بگذرد و در ابتدای قاعدگی­اش باشد یکی از آن دو کشته خواهد شد و اگر  در پایان قاعدگی­اش باشد بین آن دو نزاع و درگیری روی خواهد داد@. از این بالاتر، همسر زن حائض اگر حتی با گرد و خاک کف پای همسرش در تماس باشد، آلوده شده و ورودش به کنیسه ممنوع است. کشیش یا کاهنی که زن، دختر یا مادرش حائض باشند، مانند دیگر کشیشان حق تسبیح و ثنای خداوند را در کنیسه ندارند[15].

اسلام زن حائض را از هر گونه آلودگی واگیردار مبرا می­داند. او نه نجس است و نه نفرین شده و زندگی معمولش را تنها با یک محدودیت پی می­گیرد: بر زوجین حرام است در مدت دوره قاعدگی با یکدیگر نزدیکی کنند اما هر گونه تماس فیزیکی دیگری بین آن­ها مجاز است. زن حائض از بعضی اعمال عبادی مانند نمازهای روزانه و روزه در این دوره معاف است.

التماس دعا/یاعلی
[1]- این فصل بر گرفته از کتاب زن در اسلام، مسیحیت و یهودیت می­باشد.

[2]- سفر لاویان، باب12، آیات 2-5.

[3]- جامعه سلیمان، باب22، آیه3.

[4]- همان، باب30، آیه3.

[5]- همان، باب42، آیه11.

[6]- کلمات راب (Rab)، رابی( Rabbi) رابا (Rabba) و ربان یا ربن(Rabban) کلماتی عبری یا آرامی به معنای مولا، سید و معلم هستند. (پطرس البستانی، دایرة المعارف، ج8، ص527.)

[7]-The Globe and Mail; Oct.4;1994.

[8]- Leonard J. Swidler; Woman in Judaism: the Status of Women in Formative Judaism (Metuchen; N.J. Scarecrow Press;1976); p.115.

[9]- Denise L. Carmody; “Judaism” ; in: Arvind Sharma; ed.; op. Cit.; p197.

[10]- رساله اول قرنتیان، باب14، آیات34-35.

[11]- بر گرفته از آیه اول سوره مبارکه مجادله.

[12]- مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، ج17، ص249.

[13]- صحیح بخاری، ج17، فصل21، ص29.

[14]- سفر لاویان، باب 15، آیات15-23.

[15]- Swidler; op.Cit.;p.137.